Trường THCS Cổ Bi
BÀI GIỚI THIỆU SÁCH THÁNG 2 /2022
- Giới thiệu cuốn sách: Việt Nam phong tục
- Tác giả: Phan Kế Bính
- Thời gian:13 - 2 - 2023
- Hình thức: Giới thiệu qua zoom trường
- Người thực hiện:HS lớp 7A4 – Lê Phạm Minh Thư
-
Kính thưa các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh thân mến!
Phan Kế Bính ( 1875- 1921) là nhà báo, nhà văn nổi tiếng của Việt Nam đầu thế kỷ 20. Ông ở làng Thụy Khuê - quận Tây Hồ - Hà Nội. Năm 1906, Phan Kế Bính dự thi và đỗ cử nhân nhưng không ra làm quan mà ở nhà dạy học. Trong thời gian này ông công khai hưởng ứng phong trào Duy Tân.
“Việt Nam phong tục ” là bộ biên khảo khá đầy đủ, ngắn gọn, súc tích về các phong tục tập quán của đất nước ta .
Cuốn sách được nhà xuất bản Văn học phát hành năm 2015, in làm 2000 cuốn trên khổ 13,5 x 20,5 cm.
Nội dung gồm 3 phần:
- Phần 1: Nói về phong tục trong gia tộc
- Phần 2: Nói về phong tục hương đảng
- Phần 3: Nói về phong tục xã hội .
“Việt Nam phong tục ” đề cập đến nền văn minh nước nhà. Tác giả Phan Kế Bính, người mà ta có thể nói là một học giả uyên bác, sống từ cuối thế kỷ 19 qua những năm đầu thế kỷ 20, nhờ vậy thấy sự xáo trộn của đất nước, khi tiếp xúc với văn minh phương Tây. Kinh tế thay đổi thì phong tục phải thay đổi. Ông viết nhiều bài ngắn đăng từng kỳ trên Đông Dương tạp chí, vào năm 1913- 1914, tính đến nay đã non 80 năm! Đức tính lớn của ông là biết nhiều nhưng viết ngắn gọn, không thêm thắt, cường điệu lấy sự sống còn của dân tộc làm đường lối cơ bản.
Thái độ ấy thật khách quan, khoa học. Trước khi muốn giữ gìn hoặc đả phá, một thói quen, ông cố trình bày cặn kẽ cho người đọc am tường, sau đó ông đưa ý kiến riêng, không phải là vô trách nhiệm, công kích vì chưa hiểu cặn kẽ sự thật. Sự góp ý của ông rất chân thành, khác với phong cách ăn nói đao to búa lớn của kẻ chạy theo thời trang, công kích để mà công kích, cho thiên hạ thấy ta là người tiến bộ.
Qua những đoạn ngắn, súc tích, tác giả đã đề cập khá đầy đủ về phong tục trong gia tộc, thôn xóm, trong xã hội. Tệ đoan lớn nhất thời phong kiến vẫn là tục lệ “ xôi thịt ”, tranh giành nhau từng tấc, từng ly về thể diện, vì nhờ thể diện mà người ta được thêm ít nhiều xôi, thịt. Ngày xưa lại chuộng hình thức đạo đức giả, thí dụ lúc ma chay, con cháu thi nhau khóc để cho họ hàng chòm xóm nghe thấy, về thực chất là che mắt thế gian. Tác giả mô tả tệ đoan đồng bóng, cầu hồn khá tỉ mỉ, để rồi đả phá. Đến các thầy phù thủy, tác giả viết: “ Than ôi, đạo phù thủy cùng là đạo đồng cốt; còn thịnh hành ngày nào thì dân trí còn ngu xuẩn ngày ấy ”. Về việc cầu cơ bút, xin xăm, tác giả tỏ ra khách quan: “ Cách đoán thẻ cũng như cách đoán thơ tiện, lắm câu viển vông mà về sau cũng có linh nghiệm”. Lại đề cập đến cách phát âm để khẳng định tính thống nhất của dân tộc ta. Người ở Bắc, ở Nam nghe một, hai tiếng thì có thể khó hiểu, nhưng nghe cả câu thì rõ ràng là dễ hiểu.
Quan điểm của tác giả tỏ ra tiến bộ, đề cập tới tục lệ cũ và ý tưởng muốn dần dần canh tân hủ tục đồng thời duy trì phần quốc túy của dân tộc. “ Tục gì hay mà là quốc túy thì ta cứ giữ lấy” là thông điệp mà nhà nho duy tân Phan Kế Bính đã gửi gắm mang đậm tinh thần phản biện của mình. Mặc dù vậy với tất cả những gì mà “ Việt Nam phong tục”đã tạo ra được trong địa hạt của mình, chúng ta có thể khẳng định một cách không ngần ngại rằng đây là một tác phẩm có giá trị to lớn đối với việc xây dựng một cái nhìn xác thực về xã hội Việt Nam thời quá khứ.
“Việt Nam phong tục ” là tư liệu cần thiết để suy cổ nghiệm kim. Mong rằng khi xếp sách lại, người đọc sẽ thấy toát lên tình yêu thiên nhiên, tình đoàn kết giữa người trong một nước. Muốn cho một nếp nghĩ trở thành phong tục, phải kinh qua thời gian dài. Và muốn đả phá một tục lệ hủ lậu, cũng phải kiên trì, cương quyết. Vào những năm cuối thế kỷ mà đọc lại những ghi nhận của một học giả từ hồi đầu thế kỷ thật là bổ ích và thích thú. Quả thật Phan Kế Bính là một nho sĩ không chịu đứng về phía bảo thủ.
Thưa thầy cô và các bạn. “ Phong ” là nề nếp đã lan truyền rộng rãi. “ Tục” là thói quen lâu đời. Phong tục có thứ đã trở thành luật tục ăn sâu bén rễ trong nhân dân rất bền chặt, có sức mạnh hơn cả đạo luật.
Để hiểu rõ hơn về những điều đó mời thầy cô và các em hãy đến với thư viện trường THCS Cổ Bi để tìm đọc cuốn sách “ Việt Nam phong tục ” của tác giả Phan Kế Bính.
Xin chân thành cảm ơn!